Źródło: medonet.pl

– Jeśli silne bóle brzucha pojawiają się już na kilka dni przed miesiączką, można zacząć podejrzewać endometriozę. U części kobiet choroba objawia się przedmiesiączkowymi zaparciami, a nawet krwawymi stolcami. A jeśli atakuje jajowody, często prowadzi do niepłodności – mówi dr Tomasz Basta, ginekolog z krakowskiej Intima Clinic. Jak rozpoznać i leczyć endometriozę?

Endometrioza to schorzenie, które dopada tylko kobiety. Spowodowane jest tym, że tkanka wyściełająca macicę, czyli tzw. endometrium, wszczepia się, po czym zaczyna rozwijać się w innym miejscu w ciele kobiety – poza jamą macicy. I reaguje na cykl hormonalny, a więc złuszcza się i krwawi – tak, jak sama macica w trakcie cyklu miesiączkowego. Zdecydowana większość kobiet wie doskonale, jak nieprzyjemne i uciążliwe bywają bóle miesiączkowe. Ich natężenie jest bardzo zróżnicowane, jednak te związane z endometriozą są o wiele bardziej uciążliwe. Do tego stopnia, że na pewien czas po prostu uniemożliwiają chorej zwyczajne funkcjonowanie. Poza bólem istnieje również sporo innych objawów wskazujących na tę dolegliwość. Jakich?

CO MOŻE WSKAZYWAĆ NA ENDOMETRIOZĘ?

Kobieta może zacząć podejrzewać endometriozę, jeśli poważne bóle pojawiają się u niej już na kilka dni przed miesiączką, czyli wcześniej niż ma to miejsce u zdrowej i miesiączkującej kobiety. – Inne niż bólowe objawy tej choroby są dość zróżnicowane, a często wiążą się z lokalizacją zmian endometrialnych. Jeśli endometrioza atakuje jajowody, bardzo często rezultatem jest niepłodność. Jeśli natomiast zmiany znajdują są w pobliżu jelit, wtedy zdarzają się przedmiesiączkowe zaparcia, a nawet krwawe stolce – tłumaczy dr Tomasz Basta, ginekolog z krakowskiej Intima Clinic.

– Zdarzają się też problemy związane z bolesnym przedmiesiączkowym oddawaniem moczu, kiedy endometrioza zlokalizowana jest blisko pęcherza i cewki moczowej – dodaje lekarz.

Kobiety powinny z uwagą i troską obserwować swoje ciało, zwracając uwagę na sygnały, które ono wysyła. Ważne, by być wyczuloną na wszelkie nietypowe bóle w okolicy jamy brzusznej, których wcześniej nie doświadczałyśmy.

CO POWODUJE ENDOMETRIOZĘ?

Jak dotąd specjaliści bazują, niestety, głównie na przypuszczeniach. Najbardziej prawdopodobnym wydaje się, że endometrium przedostaje się do jamy brzusznej, gdy utrudniony jest odpływ krwi menstruacyjnej z macicy do pochwy, a dalej na zewnątrz. Mogą ją też powodować różnego rodzaju zaburzenia w budowie macicy.

Ginekolog Tomasz Basta mówi o jeszcze innym typie przypadłości, jeśli chodzi o genezę powstawania endometriozy. Chodzi o endometriozę w bliznach po cięciu cesarskim. – W następstwie zabiegu endometrium może rozwijać się w powstałych bliznach. Dzieje się tak, kiedy podczas zszywania tkanka wyścielająca macicę zostaje przypadkowo „zaciągnięta”, wszczepiając się w powłoki jamy brzusznej. Taka patologia w bliźnie po cesarce jest dla kobiety bardzo bolesna i również wymaga usunięcia – tłumaczy dr Tomasz Basta.

CZY ENDOMETRIOZA MA WPŁYW NA PŁODNOŚĆ?

Niestety, endometrioza bardzo często utrudnia zajście w ciążę. Paradoksalnie, to właśnie ciąża może mieć znaczący wpływ na spowolnieni samej choroby, wpływając na nią wręcz leczniczo.

Problemy z płodnością u chorych są efektem powstawania zrostów endometrialnych w jajowodach, co jest przyczyną ich niedrożności. Zamyka to drogę dla komórki jajowej, nie dochodzi więc do jej zapłodnienia i zagnieżdżenia. Poza tym, jeśli zmiany endometrialne występują w obrębie narządów płciowych, w szczególności jajnika, powstaje w nich stan zapalny, również niekorzystnie oddziałujący na płodność kobiety (utrudnia wzrastanie pęcherzyków jajnikowych, powodując degradacje komórek jajowych). Choroba wpływa również na gospodarkę hormonalną, która – jeśli jest zachwiana – utrudnia zajście w ciążę.

Płodność u chorej może zostać przywrócona wraz z usunięciem torbieli. Niestety, kiedy pacjentka decyduje się na usunięcie zmian zlokalizowanych w jajniku, musi mieć świadomość tego, że podczas operacji zawsze w pewnym stopniu naruszony zostanie również sam jajnik. W efekcie osłabi to jego funkcjonowanie. Kobieta, u której endometrioza dotknęła jajników i jajowodów, może zajść w ciążę tylko wtedy, kiedy jajnik nie zostanie mocno naruszony. Dzięki temu nadal będzie miał możliwość produkować komórki jajowe, ogniska endometriozy zostaną całkowicie usunięte, a jajowody udrożnione.

Czasami endometrioza przebiega niemalże bezobjawowo, a okazuje się, że kobieta nie może zajść w ciążę z niewiadomych przyczyn. Wówczas konieczne jest sprawdzenie, czy to właśnie ta choroba nie jest przyczyną niepłodności. Poza tym kobiety cierpiące na tę chorobę, chcące mieć w przyszłości dzieci, powinny jak najszybciej zdecydować się na zajście w ciążę. Wtedy, kiedy ogniska choroby jeszcze tego nie uniemożliwiają.

CZY TO ENDOMETRIOZA?

Jeśli tylko zauważamy u siebie opisane objawy choroby, najpierw należy zgłosić się do ginekologa, który powinien wykonać USG. Z reguły chorobę można wstępnie potwierdzić już na tym etapie. Zauważalne są wtedy charakterystyczne torbiele wypełnione treścią endometrialną. Konieczne jest również badanie CA-125 (z krwi). Jest ono markerem nowotworowym, który może być podwyższony również w efekcie opisywanej choroby. Choć oba te pomagają w sprawdzeniu, czy nasze przypuszczenia są trafne, to ostateczną diagnozę można postawić dopiero po badaniu laparoskopowym. Lekarz sprawdza wtedy, czy torbiele rzeczywiście wystąpiły (i w jakiej liczbie). Następnie je usuwa i poddaje badaniu histopatologicznemu, żeby potwierdzić, czy rzeczywiście mamy do czynienia ze zmianami endometrialnymi.

JAK WALCZYĆ Z ENDOMETRIOZĄ?

Choć obecna technologia pozwala na eliminowanie takich patologii w coraz mniej inwazyjny sposób, to niestety endometriozy nie da się całkowicie wyleczyć. Choroba przestaje się rozwijać w organizmie dopiero wtedy, kiedy zatrzymuje się cykl owulacyjny, a więc np. w okresie menopauzy. Zanim jednak to nastąpi, możemy starać się zatrzymać lub znacznie spowolnić jej dalszy rozwój.

Od kilku lat dostępne są już nowoczesne leki hormonalne, przeznaczone specjalnie dla pacjentek z endometriozą

– Wpływają na mniejszy rozrost błony śluzowej macicy, a przez to także na wielkość torbieli endometrialnych. Lecznicze działanie mają też hormony zawarte w różnego rodzaju wkładkach domacicznych, krążkach dopochwowych, implantach podskórnych czy tabletkach, czyli hormonalnych środkach antykoncepcyjnych. To właśnie z powodu działania hormonów korzystny wpływ na chorobę ma ciąża. W jej trakcie (a także w okresie karmienia piersią) jajniki nie produkują estrogenów (tak, jak w okresie menopauzy), choroba wprowadzona jest przez to w stan uśpienia. W tym czasie nie powstają również żadne nowe zmiany – tłumaczy specjalista.

Może jednak okazać się, że terapia hormonalna to za mało, i że potrzebny jest zabieg. Z taką sytuacją mamy do czynienia wtedy, kiedy z komórek endometrium powstała torbiel. Jak już było powiedziane, tego typu zmiany są obecnie usuwane w sposób bardzo zaawansowany i praktycznie nieinwazyjny (laparoskopowo). Dzięki takiej aparaturze lekarz ma możliwość przez kilka drobnych, zaledwie kilkumilimetrowych nacięć, dostać się do wnętrza ciała pacjentki, w powiększeniu obejrzeć narządy na monitorze i przeprowadzić operację. Cała procedura jest więc mało inwazyjna, praktycznie nie występują po niej powikłania, a co jeszcze ważniejsze – jest bardzo dokładna i precyzyjna.

-