Powodów wykonywania badań hormonalnych jest wiele, nie każdy jednak wie, że do większości z nich – w przypadku kobiet – trzeba przystępować w określonych dniach cyklu miesiączkowego.
Badania hormonalne wykonuje się, gdy podejrzewamy jakieś nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu hormonalnego. Mogą się one wiązać z brakiem miesiączki, nieregularnymi krwawieniami, podejrzeniem chorób endokrynologicznych czy problemami z zajściem w ciążę. Warto je też wykonać przed ciążą czy w okresie okołomenopauzalnym, a także wtedy, gdy zmagamy się z uporczywym trądzikiem lub nie możemy schudnąć.
W przypadku kobiet badania takie należy wykonywać w określonych dniach cyklu miesiączkowego w zależności od badanego hormonu, np.:
- między 3. a 5. dniem cyklu,
- między 12. a 14. dniem cyklu (czyli w trakcie owulacji przy 28-dniach cyklu),
- około 21. dnia cyklu.
O tym, jakie badania i kiedy powinniśmy wykonać, decyduje lekarz. Doktora n. med. Tomasza Bastę – ginekologa z krakowskiej Intima Clinic – zapytałyśmy o konieczność wykonywania badań hormonalnych i o to, na czym polegają.
Panie doktorze, kiedy powinniśmy wykonywać badania hormonalne?
Dr n. med. Tomasz Basta: Jest bardzo wiele różnych schorzeń, dysfunkcji i nieprawidłowości kobiecego organizmu, przy których wykonanie badań hormonalnych jest niezbędne. Zespół policystycznych jajników, zaburzenia płodności czy zaburzenia miesiączkowania to tylko niektóre z nich. Wszystko zależy więc od stanu zdrowia pacjentki lub problemu, z jakim zgłasza się d ginekologia lub endokrynologa. To on na podstawie dokładnej diagnozy i wywiadu ocenia, jakie badania hormonalne należy wykonać.
Jakie hormony trzeba badać i w jakiej sytuacji?
Rodzajów badań hormonalnych jest kilkadziesiąt. Niektóre z nich wykonuje się bardzo rzadko, inne zalecane są często. Przy najczęstszych schorzeniach takich jak PCOS czy zaburzeniach miesiączkowania należy wykonać głównie:
- Badania do wykonania między 2. a 4. dniem cyklu:
- FSH;
- LH;
- Testosteron;
- Androstendion;
- DHEAS;
- SHBG;
- Estradiol;
- TSH;
- Ft4 , Ft3 , anty TPO , anty TG;
- AMH.
- Badania do wykonania między 21. a 23. dniem cyklu:
- 17-OH progesteron;
- Progesteron.
- Dodatkowo:
- prolaktyna wg następujących zaleceń: 4 dni przed badaniami nie wolno współżyć, dotykać piersi, pić alkoholu. Należy unikać sytuacji stresujących. Badanie należy wykonać po przespanej nocy co najmniej 8-9 godzin snu, do 2 godzin od przebudzenia nad czczo;
- parathormon;
- kortyzol.
O tym, jakie badania dokładnie należy wykonać, decyduje lekarz.
Jak wyglądają badania hormonalne? Czy zawsze są to badania z krwi?
Tak, badania hormonalne wykonuje się z krwi. W zależności od typu badania wskazuje się również dzień cyklu, w jakim powinna znajdować się pacjentka podczas wykonania badania.
Czy trzeba na takie badania przyjść na czczo?
Nie, badania hormonalne wykonuje się rano, ale niekoniecznie na czczo.
